RENEE RICHARDS is, zoals de meeste mensen weten, een transseksuele professionele tennisser die een oogarts was, Richard Raskind genaamd. Als Renee Richards maakte ze in 1976 furore toen ze eiste te mogen spelen in officieel gesanctioneerde vrouwentoernooien. Uiteindelijk kreeg ze veel publiciteit als coach die Martina Navratilova hielp om de beste speelster ter wereld te worden.
Second Serve heeft echter ongeveer even weinig gemeen met de autobiografie van de standaard tennisprof als een psychiatrische documentaire over travestie met Tootsie. Alleen de laatste 70 pagina's van het boek gaan over Ren,ee's sensationele verschijning in de tenniswereld, en het zijn de minst overtuigende hoofdstukken van het boek. Aan de andere kant is haar verslag van Richard Raskinds eerste vier decennia op drift in een zee van genderverwarring bizar en meeslepend.
Dick Raskind werd in 1934 geboren als tweede kind van twee artsen. Hun huishouden in Queens, zoals hier beschreven, was zo gek dat de meesten van ons naar het gekkenhuis zouden zijn gereden, niet naar Yale, waar Raskind naar de universiteit ging. Zijn moeder wordt afgeschilderd als een koude, dominante psychiater die op geen enkel menselijk niveau kon omgaan met haar eigen zoon. Zijn zus wordt afgebeeld als een tomboy die haar jongere broertje mishandelde en, samen met haar moeder, erop stond hem meisjeskleren aan te trekken. Zijn vader wordt afgeschilderd als een verre shnook. (Laat in het boek is papa aanwezig bij het circusachtige eerste pro-toernooi waar Renee in speelt. Met ontelbare camera's die klikken, loopt Renee naar hem toe en hij zegt, zich niet bewust als altijd, 'je weet nog steeds niet hoe je moet slaan die lage ballen.')
Vanaf de leeftijd van 6 leidde Raskind een dubbelleven - of, om het correcter uit te drukken, een enkel leven verdeeld tussen twee persoonlijkheden. De ene was de lange, knappe, heteroseksuele Dick, een dwangmatige overpresteerder die de wensen van zijn ouders volgde door uit te blinken in school en sport (hij was een honkbalspeler van het hoogste niveau en een tennisster), eerst bij New Yorks preppie Horace Mann, daarna bij zijn vaders alma mater, Yale, en ten slotte aan de University of Rochester Medical School. De andere was Renee, de vrouwelijke persona die hij, tot zijn grote afgrijzen, niet kon stoppen om periodiek op te duiken.
Dick hield van mooie vrouwen, reed op een motorfiets, was dol op macho-sportwagens en diende bij de marine. Ren,ee sloop stiekem het huis uit in vrouwenkleding, ging naar travestienachtclubs en zocht jarenlang naar een chirurg in de Verenigde Staten die een geslachtsveranderingsoperatie zou uitvoeren. In grafisch detail vertelt Richards hoe ze voor haar operatie bijna haar geslachtsdelen verminkte met plakband en andere maatregelen om een vloeiende lijn onder haar pantygordel te krijgen voor haar uitstapjes als Renee.
Ondanks 10 jaar psychoanalyse, slaagde Dick er niet in om Renee uit zijn systeem te zuiveren. Misschien wel het meest verrassende aspect van zijn verhaal is hoe hij erin slaagde om succesvol te functioneren als oogchirurg, medisch wetenschapper en administrateur terwijl de strijd tussen hemzelf van binnen woedde. (Een van de redenen waarom hij geen Amerikaanse chirurg kon vinden om de geslachtsverandering zo lang uit te voeren, zo beweert hij, was de angst van de medische gemeenschap om het werk van zo'n bekende collega-arts te verknoeien.)
Vele jaren vóór de daadwerkelijke geslachtsverandering nam Dr. Raskind vrouwelijke hormonen. Ze veranderden hem in bijna een hermafrodiet: overdag een mannelijke arts van 1,80 meter met borsten, vrouwelijke rondingen en geen baard, 's nachts een lange, nogal elegante vrouw die een nerts van volledige lengte droeg. Dick/Ren,ee heeft meer dan een paar rare persoonlijkheidslippers meegemaakt. Als test bracht Dick bijvoorbeeld enkele maanden door in Europa als Ren,ee, in drag, waar ze werd geromantiseerd door oudere Romeo's en swingende Fellini-achtige Italiaanse stellen. Ze overwoog om geopereerd te worden in een beroemde kliniek in Casablanca, maar haakte op het laatste moment af.
Dick's laatste optreden voordat hij permanent Renee werd, was zeker een bravoure-uitvoering. Bij zijn terugkeer naar New York en dokteren ontmoette hij een beeldschone jonge vrouw op wie hij op slag verliefd werd. Ze werd niet alleen verliefd op hem, met borsten en al, maar ze trouwden en kregen een zoon. Uiteindelijk verbrak Dicks neurotische gedrag hun huwelijk, maar niet voordat hij - ben je er klaar voor? - borstverkleining had ondergaan.
Raskind vond eindelijk een chirurg die zijn mannelijke organen verwijderde en een bruikbare vrouwelijke plaatste. Alles wat je ooit wilde weten over transseksuelen -- hoe pijnlijk de operatie is, hoe seks daarna is, welke vrouwelijke veranderingen plaatsvinden -- vind je hier. Richards spaart ons niets, en op de een of andere manier draagt haar openhartigheid het verhaal met zich mee. Het lijdt geen twijfel dat haar genderidentiteitsprobleem haar vele jaren van angst heeft veroorzaakt. Maar nadat ze voorgoed Renee is geworden, verliest haar verhaal aan geloofwaardigheid.
Voor de operatie was Dick flagrant genoeg om zijn hond uit te laten in zijn buurt in Manhattan, verkleed als Renee. Maar daarna geeft ze de lucratieve praktijk van Dick op om naar Californië te verhuizen, waar ze alle sporen van Raskinds illustere carrière probeert uit te wissen. Ze gaat een partnerschap aan met een oogarts uit Irvine voor een fractie van het inkomen dat ze ooit had verdiend. Ze wil anoniem blijven, maar tart alle logica door competitietennis te spelen bij lokale clubs. Wat een perfecte ironie dat de Tennis-Battle-of-the-Sexes-man zelf, Bobby Riggs, een van de eersten is die Ren,ee herkent als de voormalige Richard Raskind.
Richards zegt dat ze het doctoreren opzij zette en besloot om het proftenniscircuit voor vrouwen te spelen, vooral omdat ze verontwaardigd was over de eis van de tennisautoriteiten dat ze een chromosoomtest moest ondergaan om haar vrouwelijkheid te bewijzen. Secundair, zegt ze, was haar verlangen om te vechten voor de burgerrechten van transseksuelen en haar drang om van een nieuwe carrière te genieten. Alleen de laatste reden klopt. Het is ook buitengewoon moeilijk te geloven hoe haar jonge zoon papa's transformatie in een tweede mama accepteerde.
Billie Jean King verdient het om het laatste woord te hebben over dit meest eigenaardige levensverhaal. Tijdens een dubbelspel, na het onophoudelijke gezeur van partner Renee over griep, wendde King zich tot de menigte en schreeuwde: 'Dit is de laatste keer dat ik ooit speel met een Joods-Amerikaanse prinses!'
